Sử dụng ngôi thứ nhất đúng cách mang lại hiệu quả cao

Những thông điệp bị kìm nén sẽ không có kết quả Bà B. kể lại rằng một hôm con trai 6 tuổi của bà đã cầm gậy đập lên đầu em gái. Bà nói :

- Bécna, mẹ không muốn con đánh Sinvi.

Đứa bé không để ý đến câu nói và lặp lại cử chỉ nguy hiểm của nó. Đáng lẽ bà mẹ phải phản ứng mạnh mẽ hơn là câu nói trên. Chẳng hạn:

- Bécna, mẹ rất sợ con đánh em vào đầu như thế. Có thể nó sẽ bị thương chảy máu. Hơn nữa mẹ rất ghét đứa lớn đánh đứa bé…

Tuy nhiên trong nhiều trường hợp khác, cơn giận dữ của bố mẹ không phải là tình cảm trực tiếp mà họ có đối với hành vi của trẻ. Đó thường là những tình cảm “thứ cấp” có mục đích để cho đứa trẻ “bài học”, để tác động đến nó. Cần nhớ rằng sự nổi giận này thuờng chỉ làm tổn thương quan hệ và không có hiệu quả. Chúng ta cần học cách nhận biết xem đầu là tình cảm thoạt ban đầu của ta trước một hành vi của trẻ.

Ví dụ, khi một đứa trẻ quên mất ngày sinh của mẹ nó và không chúc mừng bà, thì tình cảm đầu tiên của người mẹ có thể là sự thất vọng. Nhưng bà lại biểu thị phản ứng “thứ cấp”, đó là nỗi giận dữ : “Mày y hệt bọn trẻ con thời nay, chẳng bao giờ quan tâm đến nguời khác !”. Một bà mẹ khác nhận ra rằng bà thường bực bội với con gái vì mọi chuyện, nhưng thật ra sự khó chịu chỉ do một nguyên nhân là đứa trẻ luời học…

Những “thông điệp ngôi thứ nhất” đuợc thể hiện tốt có thể đem lại những kết quả mĩ mãn. Nhiều cha mẹ thuật lại rằng trẻ tỏ ra ngạc nhiên khi biết tình cảm thật của họ. Trẻ em cũng như nguời lớn, rất thường không biết đến tác động của hành vi của mình đối với người khác.

Bà H. đã kể lại chuyện xảy ra trong chuyến đi nghỉ của gia đình bà. Bọn trẻ con làm ồn ào ầm ĩ ở ghế sau xe ô tô. Hai ông bà chịu đựng cho đến lúc ông H hết kiên nhẫn. Ồng hãm phanh đột ngột dừng lại và tuyên bố : “Tôi không thể chịu được tiếng ồn này.

Tôi muốn tận hưởng kỳ nghỉ này và có những giờ phút thoải mái khỉ lái xe. Khi ở đằng sau ầm ĩ như thế tôi thấy đau đầu và chẳng thiết lái nữa. Tôi cũng trông chờ vào kỳ nghỉ này chứ !”. Bọn trẻ rất ngạc nhiên với phản ứng này; chúng không nghĩ rằng đã làm phiền bố đến thế. Sau đó chúng đã tỏ ra ý tứ hơn.